Howard ZINN

Howard Zinn alternatif Amerikan tarihi sayılan “Öteki Amerika” adıyla Türkçe’ye çevrilen ‘A People’s History Of The Unitedes States ‘te Amerika’da soykırıma uğrayan yerli halklardan söz ediyor. Ayrıca Genco Erkal’ın sahnelediği ‘Marks Döndü’ adlı oyunuyla da ülkemizde tanınan bir kişi.

Hovard Zinn’inözyaşam öyküsü ‘Hareket Halindeki Trende Tarafsız Olamazsınız,’ Işılar Kür’ün çevirisiyle Everest Yayınları arasında okurla buluştu.

amerika’nın suç kitabı

Howard Zinn’in yapıtı sadece bir özyaşam öyküsü değilldir. Bir zamanlar hava kuvvetlerinde etkin görevler yapmış birisi olarak ayrıca önemi bir kat daha artıyor, bu özyaşam öyküsünün. bir tür Amerika’nın suç ya da günah kitabıdır diyebiliriz.

Howard Zinn’in özgün bir yanı da yaşadıklarını vermenin yanında bundan dersler çıkarmasını da biliyor. okudukları ve yaşadıkları, yazdıkları birbirine aykırı şeyler olarak karşımıza çıkmıyor. Yazarın okuduğu kitaplar arasında saydığı Thomas Pain’in ‘Sağduyu’ adlı yapıtı onun yaşamı ve yazdıklarıyla bütünlük taşıyor.

ırk ayrımcılığı

Howard Zinn’in özyaşamını anlattığı yapıtta Amerika’daki ırk ayrımcılığına geniş yer veriyor. Zinn sadece siyahlara karşı uygulanan ırk ayrımcılığını anlatmıyor, buna karşı verilen mücadeleyi de veriyor. Irk ayrımcılığına karşı verilen mücadeleyi anlattığı bölümler oldukça ilginç. Kişmi bölümleri irkilerek okuyorsunuz. Öyle ki, ırk ayrımına karşı mücadele edenlere karşı yapılan saldırılar tüylerinizi ürpertiyor, yapıtı okurken.

Çok az kişiyle başlanılan ırk ayrımcılığına karşı mücadelede zaman içerisinde, çok ağır cezalarta çarptırılmalarına karşın çoğala çoğala boykot yapacak duruma geliniyor. 1970 yılında ilk genel öğrenci grevinin yapıldığını belirtiyor, Zinn.

“Missisipi’de Jakson State Eyalet Koleji’nde iki siyah öğrencinin vurulmasını ve savaşın sürmesini protesto etmek için dersleri iptal etti.” (s.124)

hokus pokus

Howard Zinn özyaşamını anlattığı kitapta isifhbarat örgütü CIA’nın yaptığı İran vb ülkelerdeki çalışmalarını anlatıyor. Zinn, kitabında CIA’nın İran’da Şah’ını yönetime bir darbeyle getirdiğini belirtiyor.

“… Birleşik Devletler 1953′te İran’da CIA Amerikan şirketlerinin petrol menfaatlerini korumak amacıyla Şah’ı yeniden tahta çıkarmak için hükümet darbesi yaptığı zaman o ulusun kendi kaderini tayin hakkına saygı göstermedi.” (s.1119

savaşı sevimlileştirme ve meşrulaştırma

Bir savaş pilotu olan Zinn’in yapıtında göze çarpan öneli görüşlerden birisi de savaş karşıtlığıdır. Bunu anlatırken Amerika’nın kimi şeyleri bahane ederek savaşı nasıl meşrulaştırdığını anlatıyor. Meşrulaştırma yollarından biris de sanat alanında yapılan çalışmalar yapılıldığını da belirtiyor.

Alev Alatlı’nın ayrıntılı olarak belirttiği ‘Hollywood’u Kapattığım Gün’ (*) yapıtında olduğu gibi Zinn’de sinemayla meşrulaştırma ve sevimlileştirme işini gördüğünü belirtiyor.

Hovard Zinn, Hareket Halindeki Trende Tarafsız Olamazsınız adlı yapıtı bir özyaşam öyküsü, ırkçılığa ve savaşa karşı verilmiş bir mücadelenin tarihi olmanın yanında Amerika’nın da suçlarını belgeleyen bir kitap. Önerilir, bu kitabı okumanın tam zamanı.

Mustafa ASLAN

———————————–

Hovard Zinn, Hareket Halindeki Trende Tarafsız Olamazsınız,(Biyografi) Türkçesi:Işılar Kür, I. Basım:Everest Yayınları, İstanbul, Şubat 2013

(*)Alev Alatlı, Hollywood’u Kapattığım Gün, I.Basım:Everest yayınları, İstanbul